Onophoudelijke stroom data langs A9 geeft ook auto's vleugels​

De snelweg van de toekomst communiceert direct met de smartphone-apps en het autosysteem van de weggebruiker. De A9 bij Beverwijk is de eerste met deze technologie, dankzij intelligente wegkantsystemen (iWKS). Op termijn kunnen ze een weg vol zelfrijdende auto's aansturen.

Langs de Nederlandse snelwegen staan overal wegkantsystemen (wks) die informatie uit camera's en detectielussen in de weg sturen naar de centrale van Rijkswaterstaat. Is het druk? Dan kan het Motorway and Traffic Managementsystem (MTM) van de centrale op basis van de informatie een waarschuwing uitsturen of de adviessnelheid op de matrixborden verlagen naar 50 of 70 kilometer per uur.

De vier nieuwe kasten bij de A9 in Beverwijk zijn net even anders: ze zijn intelligent. De iWKS kunnen data ter plekke verzamelen, vertalen en doorsturen naar de naastgelegen matrixborden. De mensen van de centrale van Rijkswaterstaat komen er niet meer aan te pas. "Ze kunnen bovendien specifieke informatie over wat er op een plek gebeurt toevoegen uit nieuwe databronnen", vertelt commercieel manager Ed Buré van BAM Infra, de bouwer van de kasten. "Je hebt dus sneller informatie over bijvoorbeeld het ontstaan van een file of een ongeval. Door bronnen toe te voegen ontstaat veel betere informatie."

​Op de groei gebouwd​

​Wat er in de kast zit? In de eerste plaats een industriële computer. Die is snel genoeg om grote massa's informatie te verwerken. De installaties zijn met behulp van optische glasvezelkabels gekoppeld aan de bestaande weginfrastructuur langs de snelweg. Er zit daarnaast een UPS-noodstroomvoorziening in. De kasten zijn 'op de groei' gebouwd. De architectuur van de installaties is zodanig ontworpen dat de wegbeheerder toekomstige technieken er makkelijk in kan prikken.

Traditionele kasten zijn, zo omschrijft Buré, "feitelijk doorgeefluiken van data naar de centrale". De nieuwe iWKS tappen uit een heel ander vaatje. Ze verzamelen veel meer informatie en kunnen daardoor real time registreren welke auto's er voorbijrazen. Dat gaan ze onder meer doen op basis van optische detectie en informatie van telecomproviders. Deze zogenoemde 'floating car data' stellen de iKWS in staat de aanwezigheid te registreren van iedereen die een 'connected car' heeft of een werkende telefoon.

Dat maakt het niet alleen makkelijker voor de wegbeheerder. Het biedt ook de mogelijkheid om decentraal informatie terug te geven aan de weggebruikers. Gebruikers van Flitsmeister kennen dat principe nu al. Deze app, die verkeersgebruikers waarschuwt voor cameracontroles, kan op een balkje op het scherm informatie weergeven die je op de matrixborden ziet. De iKWS maakt het straks mogelijk om iedereen op een soortgelijke manier informatie voor te schotelen op zijn telefoon of het ingebouwde systeem in de auto. Bijvoorbeeld wanneer er een ongeval is of een file of wanneer een verkeerslicht op rood springt. Buré: "De kast kan je tot op 10 tot 20 meter nauwkeurig vertellen wat je moet doen. Hij kan in principe een individuele auto vertellen om te remmen."​

Matrixborden kunnen op termijn weg​

​Wanneer dat mogelijk is, is het een kleine stap naar volledige aansturing van zelfrijdende auto's. Als je al deze realtime databronnen, waaronder 'floating car data', koppelt aan de automatische besturing, kunnen de auto's zonder tussenkomst van mensen rondrijden.
Directe doorgifte van data in het signaleringssysteem van de snelweg is dus een tussenstap. De verwachting is sowieso dat dankzij de intelligente kasten op termijn veel matrixborden boven de snelweg verdwenen zijn. Hetzelfde geldt voor detectielussen in het wegdek. Dat is wel zo makkelijk voor de wegbeheerder, want bij schade hoeft de weg niet meer open.​

Privacy afgedekt​

Uiteraard is veel informatie over 'floating car data' privacygevoelig. Maar die valkuil is keurig afgedekt, verzekert Buré. "Betrokken partijen leveren de data dusdanig aan dat ze niet herleidbaar zijn op individuele personen en voldoen aan de privacywetgeving."

Fictieve snelwegbaan​​

De eerste tests langs de A9, in mei van dit jaar, wezen uit dat een iKWS dezelfde betrouwbare informatie kan leveren als de centrale van RWS. BAM Infra voegde de eerste nieuwe kast stap voor stap in, door hem eerst parallel aan de oude te laten draaien. "Daarvoor hebben we een fictieve snelwegbaan gecreëerd in de verkeerscentrale", vertelt projectleider Kai Seijsener. "Daarna hebben we alles aangesloten, met gebruik van de bestaande detectielussen en voeding." BAM Infra moest alleen nieuwe matrixborden plaatsen, in vaktaal led-signaalgevers. Komende maand worden de andere drie nieuwe kasten ingebouwd. De nieuwe databronnen, zoals telecominformatie, worden stap voor stap toegevoegd aan het systeem. Stap voor stap gaat de weggebruiker meer zien van het nieuwe systeem.

Rijkswaterstaat wil de primeur aan de A9 zo snel mogelijk een vervolg geven. Begin 2021 moet de installatie van nog eens 109 iWKS-kasten beginnen. Alle 'domme' kasten worden uiteindelijk vervangen. Op plaatsen waar de wegsignalering nu nog gaat via koperen kabels legt BAM Infra glasvezel aan. Want de iWKS kan alleen functioneren met dit snelle en betrouwbare datatransportsysteem.

Doel van de innovatie is op korte termijn het aantal ongevallen en het aantal files verminderen. Uiteindelijk gaat dit aantal naar nul: de zelfrijdende auto rijdt – in theorie althans – nergens tegenaan.​

Bekijk het artikel op de website van CoBouw.

BAM Infra Nederland